Tội xâm phạm quyền khiếu nại, tố cáo. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

ĐIỀU 166. TỘI XÂM PHẠM QUYỀN KHIẾU NẠI, TỐ CÁO

1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc hành vi khác cản trở việc khiếu nại, tố cáo, việc xét và giải quyết khiếu nại, tố cáo hoặc việc xử lý người bị khiếu nại, tố cáo;

b) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn cản trở việc thi hành quyết định của cơ quan có thẩm quyền xét và giải quyết khiếu nại, tố cáo gây thiệt hại cho người khiếu nại, tố cáo.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:

a) Có tổ chức;

b) Trả thù người khiếu nại, tố cáo;

c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn thực hiện hành vi quy định tại điểm a khoản 1 Điều này;

d) Dẫn đến biểu tình;

đ) Làm người khiếu nại, tố cáo tự sát.

3. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

BÌNH LUẬN

1. Tội xâm phạm quyền khiếu nại, tố cáo là hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác cản trở việc khiếu nại, tố cáo, việc xét và giải quyết khiếu nại, tố cáo hoặc việc xử lý người bị khiếu nại, tố cáo, hoặc là hành vi của một người lợi dụng chức vụ, quyền hạn cản trở việc thi hành quyết định của cơ quan có thẩm quyền xét và giải quyết khiếu nại, tố cáo gây thiệt hại cho người khiếu nại, tố cáo.

2. Dấu hiệu pháp lý của tội phạm

* Khách thể: Tội xâm phạm quyền khiếu nại, tố cáo xâm hại đến một trong những nội dung của quyền tự do của con người, quyền tự do, dân chủ của công dân được Hiến pháp và pháp luật bảo vệ đó là quyền được khiếu nại, tố cáo và quyền được giải quyết khiếu nại, tố cáo.

* Mặt khách quan: Tội phạm được thực hiện dưới hai dạng hành vi sau: 1) Hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác cản trở việc khiếu nại, tố cáo; 2) Hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác cản trở việc xét và giải quyết khiếu nại, tố cáo; 3) Hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác cản trở việc xử lý người bị khiếu nại, tố cáo; 4) Hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn cản trở việc thi hành quyết định của cơ quan có thẩm quyền xét và giải quyết khiếu nại, tố cáo gây thiệt hại cho người khiếu nại, tố cáo như hủy, cất giấu đơn khiếu nại, tố cáo, tiêu hủy chứng cứ của người khiếu nại, tố cáo...

Hậu quả nguy hiểm cho xã hội của tội phạm không phải là dấu hiệu bắt buộc để định tội theo điểm a Khoản 1 Điều 166 Bộ luật hình sự nhưng lại là dấu hiệu bắt buộc để định tội theo điểm b Khoản 1 của điều luật này. Theo đó, trường hợp lợi dụng chức vụ, quyền hạn cản trở việc thi hành quyết định của cơ quan có thẩm quyền xét và giải quyết khiếu nại, tố cáo nếu chưa gây thiệt hại cho người khiếu nại, tố cáo thì không cấu thành tội phạm theo quy định của điểm b Khoản 1 Điều 166 LHS.

* Mặt chủ quan: Tội phạm được thực hiện với lỗi cố ý, động cơ và mục đích phạm tội không phải là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm.

* Chủ thể: Người phạm tội thuộc trường hợp quy định tại điểm a Khoản 1 Điều 166 là bất kỳ người nào có năng lực trách nhiệm hình sự và đủ 16 tuổi trở lên; nếu thuộc trường hợp quy định tại điểm b Khoản 1 Điều 166 thì là chủ thể đặc biệt, ngoài điều kiện có năng lực trách nhiệm hình sự và đủ 16 tuổi trở lên thì đó còn là người có chức vụ, quyền hạn nhất định.

3. Về hình phạt

Người phạm tội theo Khoản 1 Điều 166 Bộ luật hình sự có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp như: có tổ chức; trả thù người khiếu nại, tố cáo; lợi dụng chức vụ, quyền hạn thực hiện hành vi quy định tại điểm a Khoản 1 Điều này, dẫn đến biểu tình; hoặc làm người khiếu nại, tố cáo tự sát thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm theo quy định tại Khoản 2 Điều 166 Bộ luật hình sự.

Ngoài ra, chủ thể phạm tội còn có thể bị áp dụng hình phạt bổ sung cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm theo quy định tại Khoản 3 Điều 166 Bộ luật hình sự.