Tội lây truyền HIV cho người khác. Người nào biết mình bị nhiễm HIV mà cố ý lây truyền HIV cho người khác, trừ trường hợp nạn nhân đã biết về tình trạng nhiễm HIV của người bị HIV và tự nguyện quan hệ tình dục

ĐIỀU 148. TỘI LÂY TRUYỀN HIV CHO NGƯỜI KHÁC

1. Người nào biết mình bị nhiễm HIV mà cố ý lây truyền HIV cho người khác, trừ trường hợp nạn nhân đã biết về tình trạng nhiễm HIV của người bị HIV và tự nguyện quan hệ tình dục, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Đối với 02 người trở lên;

b) Đối với người dưới 18 tuổi;

c) Đối với phụ nữ mà biết là có thai;

d) Đối với thầy thuốc hoặc nhân viên y tế trực tiếp chữa bệnh cho mình;

đ) Đối với người thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân.

BÌNH LUẬN

1. Lây truyền HIV cho người khác là hành vi của một người biết mình bị nhiễm HIV mà cố ý lây truyền bệnh cho người khác dưới bất kỳ hình thức nào.

2. Dấu hiệu của tội phạm

* Về chủ thể:

Chủ thể của tội cố ý truyền HIV cho người khác là người có đủ năng lực trách nhiệm hình sự, có độ tuổi nhất định theo quy định tại Điều 12 Bộ luật hình sự.

Chủ thể của tội này là người bị nhiễm HIV, tức là người đã bị vi rút HIV xâm nhập vào cơ thể là được các cơ quan y tế xét nghiệm và kết luận đã bị nhiễm HIV. Người phạm tội phải biết mình bị nhiễm HIV mà cố ý lây truyền cho người khác thì mới phạm tội, nếu người phạm tội bị nhiễm HIV, nhưng không biết mình nhiễm mà lây truyền HIV cho người khác thì chưa cấu thành tội phạm này. Cố ý lây truyền HIV cho người khác là mong muốn hoặc để mặc cho nạn nhân bị nhiễm HIV. Nếu do vô tình làm cho nạn nhân bị nhiễm HIV thì người phạm tội chưa bị coi là có tội lây truyền HIV cho người khác.

Hành vi lây truyền HIV được thực hiện dưới nhiều hình thức như: thông qua việc quan hệ tình dục (giao cấu), tiêm chích hoặc những hành vi khác lây qua hệ thống tuần hoàn (qua đường máu).

3. Khung hình phạt

Mức hình phạt đối với tội phạm này được chia thành hai khung, cụ thể như sau:

Khung một (Khoản 1):

Có mức phạt tù từ 03 năm đến 10 năm. Được áp dụng đối với trường hợp có đủ dấu hiệu cấu thành cơ bản của tội này nêu ở mặt khách quan và chủ quan. Tức là trường hợp người phạm tội chỉ lây truyền HIV cho một người và không thuộc trường hợp phạm tội quy định tại Khoản 2 Điều 148 Bộ luật hình sự thì người phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Khoản 1 Điều 148 có khung hình phạt từ 01 năm đến 03 năm tù. Đây là trường hợp phạm tội ít nghiêm trọng, nếu người phạm tội có nhiều tình tiết giảm nhẹ quy định tại Khoản 1 Điều 51 Bộ luật hình sự thì có thể chuyển sang hình phạt khác nhẹ hơn hoặc nếu có đủ điều kiện quy định tại Điều 65 Bộ luật hình sự thì có thể cho người phạm tội được hưởng án treo.

Khung hai (Khoản 2):

Phạt tù từ ba năm đến bảy năm, được áp dụng đối với một trong các trường hợp phạm tội sau đây:

+ Đối với 02 người trở lên

Trường hợp cố ý lây truyền HIV cho nhiều người nhưng chỉ có một người bị nhiễm còn các người khác không bị nhiễm HIV thì người phạm tội vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự về trường hợp "đối với nhiều người". Tuy nhiên, khi quyết định hình phạt Tòa án có thể cân nhắc giảm nhẹ một phần hình phạt cho người phạm tội vì hành vi phạm tội của bị cáo chỉ hoàn thành đối với một người còn những người khác là phạm tội chưa đạt.

Nếu tất cả những người bị lây truyền HIV đều không bị nhiễm HIV thì người phạm tội vẫn bị truy coi là phạm tội đối với nhiều người, nhưng tính chất nguy hiểm của hành vi phạm tội không bằng trường hợp có một người hoặc nhiều người bị nhiễm HIV và nếu người phạm tội có nhiều tình tiết giảm nhẹ quy định tại Khoản 1 Điều 51 Bộ luật hình sự thì có thể được Tòa án áp dụng mức hình phạt quy định tại Khoản 1 Điều 148.

+ Đối với người dưới 18 tuổi

Trường hợp phạm tội này, người bị nhiễm HIV là người chưa thành niên (người dưới 18 tuổi). Việc xác định tuổi của người bị hại được căn cứ vào giấy khai sinh hoặc giấy tờ có căn cứ xác định tuổi thật của người bị hại. Trường hợp đã làm hết mọi cách mà không xác định được tuổi thật của người bị hại thì áp dụng nguyên tắc xác định tuổi của người bị hại theo hướng có lợi cho người phạm tội.

+ Đối với phụ nữ mà biết là có thai

Một trong những con đường lây nhiễm HIV là lây truyền từ mẹ sang con. Bởi vậy phạm tội với phụ nữ có thai là một trường hợp nghiêm trọng bởi có khả năng ảnh hưởng đến thai nhi. Trường hợp này, người bị nhiễm HIV là phụ nữ có thai. Người thực hiện hành vi cố ý lây truyền cho người bị hại phải biết là nạn nhân đang có thai.

+ Đối với thầy thuốc hoặc nhân viên y tế trực tiếp chữa bệnh cho mình

Người bị hại trong trường hợp phạm tội này là người trực tiếp chữa bệnh cho người phạm tội họ có thể là bác sĩ, y sĩ, y tá, hộ lý hoặc nhân viên y tế khác. Nếu người phạm tội lây truyền HIV cho thầy thuốc hoặc nhân viên y tế, nhưng những người này không trực tiếp chữa bệnh cho người phạm tội thì người phạm tội không bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điểm d Khoản 2 Điều 148.

+ Đối với người thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân.

Trường hợp phạm tội này cũng tương tự như trường hợp cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác. Tuy nhiên, trường hợp phạm tội này người phạm tội không vì động cơ cản trở người thi hành công vụ mà có thể vì bất cứ động cơ nào. Tuy nhiên, nếu vì lý do công vụ của nạn nhân mà người phạm tội có ý truyền HIV cho họ thì cần xác định nạn nhân phải là người đã thi hành một công vụ và vì việc thi hành công vụ đó mà bị người phạm tội cố ý lây truyền HIV cho họ thì người phạm tội mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điểm d Khoản 2 Điều 117 Bộ luật hình sự.