Nguyên tắc xét xử mới theo Bộ luật tố tụng dân sự 2015

Nguyên tắc xét xử mới theo Bộ luật tố tụng dân sự 2015.

Kịp thời, công bằng, công khai là một trong những thuộc tính quan trọng của xã hội dân chủ. Trong tư pháp nói chung và tư pháp dân sự nói riêng, công khai được hiểu như một tư tưởng xuyên suốt trong quá trình tố tụng.

Tại Điều 15 BLTTDS năm 2015 đã nhấn mạnh nguyên tắc xét xử kịp thời và công bằng – một nguyên tắc mà trước đây BLTTDS năm 2004 chưa đề cập tới. Đồng thời, nguyên tắc xét xử kịp thời của Tòa án phải trong thời hạn do Bộ luật này quy định. 

Việc Toà án tiến hành xét xử công khai góp phần đảm bảo rằng hoạt động xét xử của Toà án nhân dân là thể hiện sự dân chủ và phản ánh giá trị của cộng đồng để tạo niềm tin cho người dân rằng trình tự cũng như kết quả của việc tố tụng là công bằng.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp thì Tòa án vẫn có thể tiến hành xét xử kín trong các trường hợp đặc biệt cần giữ bí mật nhà nước, giữ gìn thuần phong mỹ tục của dân tộc, bảo vệ người chưa thành niên hoặc giữ bí mật nghề nghiệp, bí mật kinh doanh, bí mật cá nhân, bí mật gia đình của đương sự theo yêu câu chính đáng của họ (quy định tại khoản 2 Điều 15 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015). 

Trước đây, theo quy định của BLTTDS năm 2004 (sửa đổi, bổ sung năm 2011), việc quyết định đưa vụ án ra xét xử có thể do Toà án quyết định theo sáng kiến của mình hoặc có thể theo đề nghị của những người tham gia tố tụng. Dù phiên toà được tiến hành xét xử kín, nhưng bản án và quyết định của phiên toà đó cũng phải được tuyên công khai.

Việc quy định về xét xử kín của Tòa án là hoàn toàn hợp lý vì lợi ích của đương sự, lợi ích của xã hội phù hợp với yêu cầu của thực tiễn.

Dưới đây là bảng so sánh