Kiện người thân (người bảo lãnh) để "răn đe" lao động bỏ trốn

Kiện người thân (người bảo lãnh) để "răn đe" lao động bỏ trốn.

Nạn lao động bỏ trốn ngày càng tăng đang làm đau đầu các cơ quan quản lý, cũng như các doanh nghiệp xuất khẩu lao động (XKLĐ). Nhiều doanh nghiệp XKLĐ đã phải dành cả tháng trời để đến các địa phương xác minh, nhằm khởi kiện người lao động “lật kèo”.

Từ bỏ quyền lợi do thiếu hiểu biết

Luật người lao động (NLĐ) Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định, NLĐ khi tham gia vào hoạt động XKLĐ hợp pháp sẽ được bảo vệ quyền lợi như: được cơ quan đại diện ngoại giao, lãnh sự Việt Nam ở nước ngoài bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp phù hợp pháp luật Việt Nam và pháp luật của nước tiếp nhận NLĐ; được tư vấn, hỗ trợ để thực hiện các quyền và hưởng các lợi ích trong hợp đồng lao động đã ký với doanh nghiệp XKLĐ Việt Nam và chủ sử dụng lao động (SDLĐ). Đồng thời, được doanh nghiệp XKLĐ cung cấp các thông tin về chính sách, pháp luật của Việt Nam về NLĐ đi làm việc ở nước ngoài; phong tục, tập quán của nước tiếp nhận, quyền và nghĩa vụ của các bên để NLĐ biết thực hiện, chấp hành. Đặc biệt, doanh nghiệp XKLĐ có trách nhiệm phối hợp chủ SDLĐ nước ngoài giải quyết các vấn đề phát sinh khi NLĐ chết, bị tai nạn lao động, tai nạn rủi ro, bệnh nghề nghiệp, bị xâm hại tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản và giải quyết tranh chấp liên quan đến NLĐ.

Mặc dù pháp luật đã quy định đầy đủ như vậy, nhưng việc NLĐ có nắm bắt được hay không lại là chuyện khác. Theo luật sư Mai Bá Hải (Công ty Luật Hoàng Sa, Đoàn luật sư Hà Nội), người có nhiều kinh nghiệm trong tư vấn, giải quyết các tranh chấp trong lĩnh vực XKLĐ thì không phải doanh nghiệp XKLĐ nào cũng nhận thức và làm đúng trách nhiệm phổ biến kiến thức pháp luật liên quan cho NLĐ trước khi xuất cảnh. Bởi vậy, tình trạng NLĐ chấm dứt hợp đồng do thiếu hiểu biết, thiếu thông tin vẫn cứ diễn ra, gây hậu quả cho chính bản thân NLĐ, người bảo lãnh và cả doanh nghiệp XKLĐ.

Nhiều giải pháp chống trốn

Để chấm dứt thực trạng NLĐ bỏ trốn ra ngoài cư trú và làm việc bất hợp pháp đang có xu hướng gia tăng, các doanh nghiệp XKLĐ áp dụng nhiều biện pháp “nóng” như thu tiền đặt cọc chống trốn, yêu cầu thế chấp tài sản, thế chấp quyền sử dụng đất, tạm giữ tiền lương của NLĐ... tuy nhiên vẫn chưa phải là giải pháp hữu hiệu. Theo ông Ngô Quang Hải, Giám đốc Trung tâm xuất khẩu lao động số 1 (thuộc Công ty cổ phần SIMCO Sông Đà) cùng với phổ biến kỹ lưỡng kiến thức pháp luật cho lao động trước khi đi cần song hành biện pháp mạnh khởi kiện ra tòa án đối với NLĐ bỏ trốn, khởi kiện người bảo lãnh cho lao động bỏ trốn để yêu cầu phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại cho doanh nghiệp mới có tác dụng răn đe, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật lao động của công dân đi lao động nước ngoài. Người bảo lãnh (thường là bố mẹ, anh chị hoặc người thân...) là người cam kết chịu trách nhiệm bồi thường các thiệt hại cho doanh nghiệp khi lao động bỏ trốn.

Đưa ra giải pháp đó bởi ông Hải đã nhiều lần về tận gia đình NLĐ ở các tỉnh, thành phố như Hải Dương, Hải Phòng, Hà Tĩnh gặp người thân của lao động tìm hiểu, nhận ra rằng, nguyên nhân chính lao động bỏ trốn là do họ và cả người nhà không nắm được các quy định pháp luật lao động của Việt Nam và nước tiếp nhận lao động nên luôn hành động theo cảm tính, nghĩ bỏ việc là quyền của mình, không bị xử phạt gì. Người bảo lãnh ngơ ngác với trách nhiệm liên đới bồi thường của mình khi lao động bỏ trốn dù đã cam kết bảo lãnh. Do đó, khởi kiện cũng là cách để người dân nâng cao hiểu biết, có trách nhiệm hơn với các cam kết của mình.

Cùng với phổ biến kỹ lưỡng kiến thức pháp luật cho lao động trước khi đi cần song hành biện pháp mạnh khởi kiện ra tòa án đối với NLĐ bỏ trốn, khởi kiện người bảo lãnh cho lao động bỏ trốn để yêu cầu phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại cho doanh nghiệp mới có tác dụng răn đe, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật lao động của công dân đi lao động nước ngoài.